BÂḌÂ
rѐng lakѐ’ ka roma. Asongodhân. Kolѐ’en potѐ. Ngangghuy kalambhi celleng. Aca-caca
bi’ emma’. Engko’ ѐberri’ pѐssѐ. Soro kalowar mellѐ jhâjhân. Engko’ ta’ enḍâ’. Keng pagghun ѐpaksa.
Emma’ aghighir. Engko’ sangghu ta’ anḍi’
tѐngka.
”Cong, sѐnga’ jhâ’
beng-tambeng!”
Ollѐ sabulân orѐng jiyâ ḍâteng polѐ. Engko’
ѐjhuluwi pѐssѐ. Bi’ engko’ ѐbuwâng. Engko’ tako’ pѐssѐna
haram. Can tang eppa’, orѐng sѐ kolѐ’en potѐ dhujân nom-ѐnoman. Dhujân maѐn
rѐng binѐ’. Engko’ aburu polѐ. Ѐntar ka tanѐyan. Orѐng jiya anyama Totok. Engko’
soro ngoca’ Nom Totok bi’ emma’. Emma’ ta’ toman abit bâḍâ ѐ roma. Sѐ molѐya kaḍhâng lebbi ḍâri sabulân. Engko’ ta’
tao apa sѐ ѐkalako emma’. Atanya ghun ѐjâwâb, ”Kakѐ sakola pabhenḍer ghâllu.’ Rѐken
engko’ sakola ta’ bhenḍer
ngara.
”Mara
bilâ kakѐ sѐ bisa narѐma’a engko’?”
cacana Nom Totok neng lѐncak
tamoy.
”Dhina
pasabbhâr ghâllu. Nantos tang ana’ anḍi’
lako.”
”Ta’
osa alako. Alako neng tang kennengan bhâi,”
cacana polѐ.
”Ella
dhina ta’ osa. Ma’lѐ tang ana’ tao rassa lako ka lowar.”
”Ѐman
rapa, Lѐ’.” Ghân jiyâ taḍâ’ caca polѐ sѐ engko’
kѐḍing. Kabhuru ѐntar ka
romana Mu’i. Neng ḍissa
bâḍâ rѐng akompol.
Tanѐyan rammѐ. Kabânya’an rѐng tanѐ.
Mu’i, tang kanca neng SMP.
Emma’en alako ka Mekka noro’
anomma. Koca’en Mu’i,
emma’en ta’ toman ngèrѐm
pѐssѐ. Mu’i sampѐ’ ta’ ngako jhâ’ anḍi’
emma’ sѐ bâḍâ
neng Mekka.
Mu’i oḍi’ kaḍuwâ bi’ eppa’en. Eppa’en
rѐng tanѐ. Satѐya eppa’en Mu’i sѐ dhâddhi pangaḍâ’. Bâḍâ caca aѐng korang. Aѐng ta’ metto neng
sombher. Tanѐna dhâddhi kerrѐng marghâna taḍâ’
aѐng. Ojhân ta’ ghellem ḍâteng.
Sѐ mѐnta ojhân, orѐng sѐ nangghâ’â
ojhung taḍâ’.
Ta’ osom. Orѐng lebbi parcajâ mosѐm katѐmbhâng ojhung.
”Torѐ
lѐ lekkas marѐ. Pas kѐntarѐ!”
”Tatta’
kopѐngnga ma’ tѐngel!”
”Dhina
laonan bhâi ghâllu.”
”Arèya bânnѐ marghâna sakejjhâ’.
Mon taḍâ’ aѐng manossana matѐ.”
”Sapa? Sapa?”
”Ka
morlao’. Obbhâr lajhu!”
”Ella
dhina engko’ sѐ nganowa.”
Ngoca’ Nom Pardi los-alos.
Ma’ marѐngѐs ngèḍingaghi. Katon cora’
atokara rѐng-orѐng rèya.
Ḍâri jhâu, Nom Totok
molѐ. Motorra mangkat sѐ abârna celleng.
Lem-malem, ḍâtengnga ngajhi. Emma’
ѐntar ka tang kamar. Ngabâlâ apa sѐ ѐjhelling engko’ neng romana Mu’i. Engko’
ngoca’ orѐng tanѐ bânnya’ aghighir polana aѐng ta’ aghili. Nyompet, ta’ kalowar
ḍâri sombher. Tanѐna bânnya’
matѐ. Sapѐ nangghâlâ dhâddhi sengka sѐ ajhâlâna polana pelka’. Gherrunganna
rѐng tanѐ kerrѐng. Emma’ ghun aonggu’.
Lagghuna, emma’ mangkat polѐ ka
kalakowanna. Aberri’ bânnya’ pѐssѐ ka
engko’. Ètarѐma. Engko’ mangkat
ka sakola bhâreng Mu’i. Mowana
Mu’i katon rѐng sossa. Mellas cѐ’ mellassa.
”Kakѐ
arapa ma’ cora’ bâdâ panapan.”
”Tang
eppa’ atokara ka morlao’. Engko’ tao sapa rѐng-orѐng sѐ neng dissa. Bânnya’ bâjingnga.
Bâjing tana. Mon ghun rѐng ka sapolo dâri rѐng tanѐ ѐkakan bi’ bâjing jiya.”
”Pojhur bâdâ Nom Pardi sѐ maѐnga’.”
Cacana polѐ.
Engko’ paḍâ tao jhâ’ dhisa ḍinna’ korang aѐng. Ojhân
la abit ta’ ḍâteng.
Ghân renḍeng bhâi orѐng senneng
maskѐ ta’ ghellem ojhân. Ḍârina
cѐ’ abiddhâ sѐ nantos ojhân toron.
Nom Pardi bâḍâ neng bâbâna kan perrѐng.
Engko’ ngatѐla’ ḍâri
jhâu. Mu’i paḍâ
ajhelling. Cѐthak
panas marghâna mataarѐ. Samolѐna sakola engko’ bi’ Mu’i ngaop neng kobhung pѐngghir
sabâ. Bâḍâ rѐng ḍâteng ḍâri lao’. Nom Pardi
asalaman. Engko’ cora’ kennal ka orѐng sѐ ngangghuy kocca. Bhenḍer. Jiyâ Nom Totok sѐ
terro ka tang emma’. Ano
apa
orѐng jiyâ tatemmo bi’ Nom Pardi?
”Semma’ѐ, Har.”
”Kakѐ
bhâi sѐ neng ḍissa.
Dhina engko’ nantosa ḍinna’.
Engko’ loppa’an polana.”
Mu’i masemma’. Kopѐngnga mekkar
neng buḍina kan perrѐng. Ngѐḍingaghi oca’en rѐng kaḍuwâ. Marѐ ngѐḍingaghi sampѐ’ Nom
Totok molѐ. Mu’i abâli polѐ ka kobhung.
”Nom
Pardi narѐma pessѐ bânnya’. Ella engko’ nyangka Nom Pardi akanca bi’ jing-bâjing sѐ bâḍâ neng guḍâng mѐnnya’,” koto’en.
”Guḍâng mѐnnya’ ḍâ’râmma?”
”Abbâ...
rѐng sѐ akocca jiyâ anḍi’
guḍâng neng morlao’. Bâri’
rѐng-orѐng acaca jiyâ.”
Ta’ nyangka. Engko’ ta’ nyangka jhâ’
tang emma’ akanca’an kiya bi’ Nom
Totok sѐ maancor nasѐbbhâ rѐng tanѐ. Tanѐna orѐng bânnya’ matѐ marghâna mѐnnya’en ngalowa neng
tanѐna rѐng tanѐ. Ta’ manglo, Nom Pardi bânnya’ mellѐ tana moḍâ neng morlao’ jiyâ. Dhâddhi
polana jiyâ.
Mu’i ngabâlâ
ka eppa’en jhâ’ Nom Pardi anḍi’ nѐyat nolongenna bâjing
tana. Eppa’en Mu’i ngejjhit. Ta’ tarѐma. Langsong makompol rѐng tanѐ polѐ.
Lebbi bânnya’ ḍâri
sѐ aḍâ’.
”Bâḍâ rѐng ḍâlem sѐ nolongѐ bâjing
tana rowa. Maju kѐntarѐ.”
”Ѐtatta’a
ḍimmana?”
”Obbhâr!”
Nom Pardi la tao jhâ’ rѐng tanѐ ta’ kadhibi’ân. Nom Pardi alonca’
ngala’ honḍâna.
Ѐntar ka morlao’. Ngѐbâ tas rajâ.
Eppa’en Mu’i bi’ rѐng tanѐ sѐ laѐn
la mangkat kèya.
Ѐntar ka morlao’. Engko’ bi’ Mu’i noro’
buntѐ’. Neng jhâlân engko’ tatemmo bi’ emma’. Emma’ najhâ’ tang tanang. Soro molѐ.
Ta’ osa ro’-noro’,
koca’en.
”Engko’
terro nyongngo’a bânnѐ atokara. Polana emma’ semma’ ka Nom Totok. Engko’ ta’ enḍâ’ mon rѐng lakѐ’ sѐ bhâkal
dhâddhiya tang eppa’ jiyâ bâjingnga tana. Nyossaѐ rѐng-orѐng tanѐ.”
”Kakѐ
ma’ bângal ka emma’ satѐya? Sapa
sѐ rѐmbi’ kakѐ? Ngala’ ka bhuppa’en kakѐ yâ. Lakar la ta’ pѐntos dhâddhi ana’.
Soro sakola pabhenḍer
bânnѐ ro’-noro’
buntѐ’ jiyâ. Jiyâ urusanna rѐng towa! Ngartѐ kakѐ cong?”
Tang tanang pagghun ѐtajhâ’. Tang
cѐthak ѐkarobung lala’.
Lala’ maso’ sampѐ’ ghân ḍâḍâ. Ta’ kowat engko’ ngѐḍingaghi cacana emma’ sѐ
ngangghep engko’ ta’ pѐntos dhâddhi ana’. Tang eppa’ lakar sala. Aburu bâkto emma’
bhuto bhântowan. Tang emma’ sakѐ’
sara. Polana ta’ bisa anḍi’
ana’ polѐ eppa’ ta’ enḍâ’
ka emma’. Dhing emma’ la bârâs, tang eppa’ taḍâ’ omor neng Malaysia. Nya Mideh sѐ
makabhâr.
Engko’ ḍâpâ’ ka roma bi’ emma’.
Ta’ tao apa sѐ bhâkal ѐkalako bi’ eppa’en Mu’i bi’ rѐng tanѐ sѐ laѐn. Emma’ ngabâlâ jhâ’ Nom Totok
bi’ bâjingnga la paḍâ
onga’. Bânnya’ sѐ negghu’ arѐ’ bân toḍi’.
Emma’ nyoro engko’ salѐn kalambhi bi’ soro makompol kalambhi. Emma’ ngakona ka
engko’ terro ngallѐya kennengngan. Yâ engko’ noro’ pato. Kѐng terro ta’ ѐghighirâ polѐ.
”Dhuliyân
asalѐn. Sengka neng ḍinna’.
Tako’ bânnya’ bhânta ta’ bhenḍer.”
Eppa’en Mu’i ѐkabhâr matѐ. Cѐthagghâ tolghes. Bânnya’ ḍârâ sѐ ngalocor neng
tanѐyan guḍâng
mѐnnya’. Neng arѐ Jumat, plisi
ḍâteng ka roma anyarra
tang emma’. Engko’ ka ḍâlem
nyarѐ emma’. Emma’ taḍâ’.
Aburu lѐbât buḍi.
Engko’ ghimeng neng lowar.
Plisi pagghun ḍântos.
Engko’ ngoca’ emma’ taḍâ’.
Pagghun ta’ ngallѐ. Engko’ ngoca’ bâḍâ
apa. Coma maghi sorat ka engko’. Ѐssѐna, tang emma’ sala polana abhânto bâjing
tana maessa’aghi
tana sѐ ѐbelli. Kalѐbunna paḍâ
ѐpѐghâ’. Karѐ tang emma’ sѐ pagghun ѐsarѐ bi’ orѐng. Plisi jiyâ mèghâ’ engko’.
Engko’ ta’ nyangka tang emma’ dhâddhi
sѐnga’ jiyâ. Sapa taowa.
Guḍâng mѐnnya’ sѐ jhâlân sampѐ’ satѐya jiyâ ta’ ollѐ ѐdhi
ḍâri attas. Koca’en
plisi perusahaannya ilegal. Bâḍâ
kapatѐyan sѐnga’ rèya
ghi’ bhuru
ngoca’? Ri’-bâri’en kemma ma’ cora’ ѐghem? Tang emma’ sѐ ѐyѐller. Attasan jiyâ
ghun sѐ nyaman. Sem-mѐsem palѐng. Ghun nyoro
mèghâ’ orѐng sѐ la paḍḍhâng salana. Tana tanѐ
pagghun matѐ. Ta’ kѐra bisa ѐpadhâddhi tanѐ polѐ. Aѐng pagghun ta’ jhâlân. Mѐnnya’
ngalowa neng ghir-pѐngghirrâ. Nantos sataon ḍutaon.
Guḍâng jiyâ pagghun
ѐbukka’ polѐ.
*)Zainal A. Hanafi. Lahir di Pamekasan. Sekarang bergiat di Sivitas Kotheka dan Pena Aksara. Buku perdananya Èsarèpo Bèncong (2017).
*Carpan ini tayang di Radar
Madura 29 Desember 2019.
0 Comments