![]() |
Memetik Daun Tembakau di Kelantan (1962 |
LA saminggu areya Mastini kaelangan rassa. Sakabbinna kalakowan se ejalane sabban are epepet sossa. Terros tapekker ka lakena se badha e laen disa. Seyang ban malem, pangarep eatoragi dha’ ka Se Kobasa. Samoga’a Rik, lakena, salamet kantos abali ka amperra roma. Samoga’a Rik eparenge rassa ikhlas tor sabbar.
E settong
are Mastini nelpon, atanya kabar, bila se moleya ban laen samacemma. Mastini,
babine’ sabbar se ekabin
kalaban mas kabin sello’ sagram rowa, tako’ anya’-tanya’a bako ban pesse ka lakena. Tako’ gung-nyinggunga ban nyake’e atena lakena. Gun abala Falhan, ana’na
se buru aomor pettong taon lako atanya Rik. Nyatana jareya maongkas aeng mata e
matana Rik. Maenga’ dha’ bakto-bakto se la tapongkor.
E dhalem
motor bikep se aropa roma dhalem lema are rowa, Rik malekko’ saellana mare
nelpon ban binena. Karettek e
dhadhana jau agulung-gulung ngaterragi pangarep dha’ Se Kobasa. Samoga aba’ ban
kaluargana eparenge rassa sabbar tor ikhlas ajalane manes-pae’na kaodhi’an e
dunnya reya. Samoga karogiyan-karogiyan se egandhu’ ta’ ngorange rassa sokkor dha’ Se Kobasa se la apareng ne’mat
raja sabellunna. Samoga’a.
Saongguna
banne coma Rik se aropa’agi
motor bikeppa daddi roma, badha ca-kancana se laen se agandhu’ nasib padha. Padha ban Marhamo jau-jau dhari Pamekkasan. Rik todhus bako se agulung-gulung abundu’ teker se
ebuwa’ dhalem saare sabellunna ta’ kabelli pabrik
sakabbinna. Pola dhari jareya Rik ban tello kancana mele ta’ mole sabellunna
bako-bako jareya daddi pesse. Salaenna jareya, pa’ tane se ebelli bakona ban Rik tantona nagi pesse saellana Rik ella abali ka
roma.
Dhari
petotor binena se la ekabin lebbi
dhari dhupolo taon, romana la
edhatengnge lema oreng
saareyan ba’ari’. Mastini, sela tao baramma kabadha’an lakena nyoba’ abala apa
alasanna.
”Man
Durahman ba’ari’ ka’enja, Ka’, sambi agigir atanya sampeyan badha e ka’emma? Napa elakone, ban bila se palemana? Kaula pon ajawab,
tape ta’ partaja,” oca’na Mastini.
”Buto
pesse nebbusa emmassa, ajanji onggana bako ca’epon.”
Rik se
ngedhingagi petotor dhari binena akeccet nandha’agi caremmet.
Sateya
saongguna oreng-oreng sa-Madura
la tao kabbi, ja’ bako se egandhu’ bannya’ pangarep agantong odhi’ la ta’ bisa pole egabay cara guna ngodhi’i mardhana
kaju e dhapor, guna nyellebbi koceng se amonye e dhapor. Sampe’ otang ban salaenna se ejanji’i
kantos onggana bako ta’ tao eserra’ana dhari apa.
Saongguna
oreng-oreng la padha tao, dhaun emmas se erabat ta’ kennal bakto rowa pajat la
ta’ bisa egandhu’ pangarep
raja. Ta’ pa’po’ ban mapoko’ lekka’ kabellina belta, kabellina buthok,
kabellina aeng, laen pole ban panas mata are se manggang kole’. Neyat ate noro’
kappra, polana ca’-oca’an reng Madura, ta’ atane ta’ atana’, tape takdir atoles laen. Padhana
lajangan pegga’ ta’ bisa earep pole. Mon ta’ nyekep kasap laen kaangguy nyekep pesse, mangebbul pole andhussa tomang.
E settong
malem, Rik tedhung e langgar se ngadhep ka bara’, e di’anna gudhang. Tengnga malem Rik ngedhing, ngejjit. Amarga ana’ lake’na, Falhan,
ajaga’an ngajak melle sapedha,
Rik pas enga’ ka janji-janji se ekoca’ ka ana’na se coma settong.
”Mon ajar
bajeng, ta’ cengkalan, pas ngenneng peringkat, onggana bako emelleyagiya sapedha.”
”Ongguwan
ro gi, Pa’?”
”Ongguwan,
mangkana lakone!”
***
Gu-laggu, komancar are ta’ porna ban buru
nyongngop dunnya e temor dissa’. Gudhang la ebukka’,
oreng-oreng se matabar bako kalowar maso’ ban panglako se ngeccek ban nyeyom ro’omma bako. Rik tao, ca’na kabar, dhari
pamarenta la mare toron dibi’ ka oreng pabrik. Sadaja usaha ban nego
la mare eatorragi, guna
masyarakat se atane
bako ontong rogi ban rogi barampa.
Rik sambi
terros netene oreng-oreng se kalowar maso’ gudhang, toju’ ajerukkong e labang langgar.
Dhalem pekkerra se ta’ sae aropa’agi badanna se sajan koros tor ato’-bato’. E dhalem atena temmo agandhu’ pangaterro nelpon Mastini. Tape Rik enga’, gu-laggu se saropa binena biyasana bannya’ lako.
Dhari maberse roma, ngaot bu-rombu e taneyan, ngorae parabut dhapor se gedda’, macco berras ban atana’
sambi edina polana mandhi’i
Falhan, maranta se asakola’a, buru mare pokol petto’, kadhang ta’ mandhi se ngater asakola.
Tape,
pajjar reya, pangaterro se aerrem dhalem atena Rik la alorju’ narabas
bun-embunan ta’ bisa pole eampet. Badha seksek se agulung e dhalem dhadhana.
”Halo, Ka’,
baramma mpeyan?”
”Enja’ ta’
arapa. Ba’na, Le’?”
”Falhan
sake’ dhari ba’ari’.”
”Sake’
apa?”
”Tipes.”
Esep. Rik tacengngeng
ngabasagi bilis se ajalan ler-keleran e geddhungnga langgar. Ngosong buterra jajan nabati, aeng
mata se aongkas ebulit dhari tanang. Caltong dhalem atena taenga’ dha’ ana’ bhan binena, cekkong matana ta’
arassa’agi tedhung epepet pekker ka kaluarga ban tatanggana.
”Pareksa,
Le’,” akherra Rik acaca saellana muwang sengka.
”Lastare
pon, Ka’.”
”Bari’, Man Durahman dhateng
pole, Ka’. Nagi pesse. Terro
ekabelliya sape. Kaula ampon apareng oneng ja’ bako e gudhang ta’ kalerek dagang. Tape Man
Durahman ta’ parcaja, Ka’. Nyebbut-nyebbut tokang tepo.”
”Engko’ ta’ bisa mole saceppetta, Le’.
Bakona tadha’ se pajuwa sakale. Gudhang notop. Nasibba agentong.”
”Enggi, Ka’.” Pongkas Mastini sambi nyegga seksek se agumbel e dhalam dhadhana.
”Falhan
ta’ anya-tanya engko’?”
”Atanya,
Ka’. Atanya sapedha pole.”
”Baramma
ca’na?”
”Eppa’
melle sapedha gi, Ma’, ma’ abit? Kan pon ongga bako.” Mastini ngedhingagi oca’na Falhan, ana’na.
”Baramma ya, Le’. Engko’ kare ajanji ka Falhan. Tape sateya laep onggu. Bako atompo’ bako, otang nembun otang. Tadha’ kalowar pesse sapeser lekka’.”
”Enggi
dinggal gallu, Ka’. Mangken kaula ban ampeyan euji. Ngereng ja’
loppa bannya’ adu’a dha’ Pangeran.”
Are jareya Rik nampa cangkem, ker-pekkeran ka ana’na, Falhan se ejanji’i emelleyagiya sapedha mon ngenneng rengking
kellas. Nase’ bungkosan se
ebelli arga lema ebu ta’ nyaman
ekarassa. Berra’ amarga cekka’ e gerrungan. Peddhis,
accen, seddha’, ban manes ta’ ekarassa nyamanna e jilana Rik. Dhalem are jareya Rik gun nampa cangkem nandha’agi sossa ban enga’ ka bakto-bakto se tapongkor. Enga’ ka janji-janji se
eoca’agi ka ana’na. Enga’ ka
usaha-usaha se elakone Falhan
saellana Rik ajanji’i sapedha
kene’ rowa.
***
Rik, gun
agi’-gigi’ pekkerra dha’
bakto-bakto se la tapongkor. Robana Falhan paddhang e adha’na mata. Ajar seyang malem, dhari ngapalagi nyama-nyama
nabi, nyama-nyama malaikat, sepat-sepat nabi, ban selaenna. Ajar tong-bitongan, ajar ngaji sampe’ ajar babacanna bajang dha’ pangeranna. Eerenge poji se ngaler dhari du’a-du’ana Mastini ban Rik. Se saakherra dhalem acara imtihan sakola’an,
Mastini ban Rik eatore onjangan sopaja alonggu ka kennengngan
lalampa. Nyakse’e Falhan, se esebbut
nyamana ngaolle rengking
nomer dhuwa’. Bunga tadha’ padha malem jareya. Abukte onggu sadaja usaha ban du’a se ta’ toman
pegga’ eatorragi dha’ Pangeran. Samoga’a daddi ana’ se saleh, cerdas, ban tao tata krama pole akhlak.
Bunga,
bunga, tor bunga se aerrem dhalem ate Mastini kalaban Rik. Dhalem parjalanan mole nojju dha’ roma malem rowa, e attas sapedha Falhan acaca.
”Onggana
bako para’ pon gi, Pa’?”
”Tennang.
Paggun emelleyagi, Na’. Mele
dibi’ ka Sumenep.”
”Enggi
pon.” Kalerek dhalem nyonar lampu e tengnga jalan Falhan nyengnger nandha’agi senneng.
***
E malem are saamponna la ballung are Rik badha e disana oreng, tape gudhang bako paggun notop ban
ta’ nandha’agi dha-tandha mukka’a ban narema bako pole. Ban ca-kanca se laen Rik ata-banta kabadha’an aba’ ban kaluarga se ta’ karowan. Dhari careta se etotoragi ca-kancana pajat anasib padha. Padha entare pa’ tane se nagi pesse ka romana, ban samacemma.
Tengnga malem Rik ngejjit dhari tedhunga. Amarga Falhan, ajaga’an se abajanga. Nyatana coma mempe, kasabab
pekkerra Rik atompo’ ka
kabadha’an kaluarga ban Falhan. mekkere baramma cara
mabunga ana’na bila la mole ka roma. (*)
*)Nisa Ayumida. nyama aslina enggi paneka Roydatun Nisa’. Santre asal Sumenep se ajar e Lembaga
Kepenulisan PP Annuqayah Lubangsa Putri. aba'na aropa'agi Mahasiswi Institut Ilmu Keislaman
Annuqayah Lu’-Gulu’.
**Carpan kasebut jugan ngombar e
Radar Madura 15 Desember 2019 (JPRM).
***Sumber Gambar: cikguhafizsenivisual.blogspot.com
0 Comments