Lebbi Parcaja Na’poto Katembang Keyae

ARE Kemmis malem Juma’at, nalekapamaosan diba’ ampon lastare, sala settong santre eurus.

”Ampeyan ngeco’?” pangurus bagiyan kaamanan atanya.

”Bunten, kaula ta’ ngeco’,” sowara tenggi se ebarengnge rassa ngetek.

Malem Juma’at ngeba seyal dha’ Ahmadi. E bakto seyang, Ahmadi etemmo ngeco’ nase’ e koperasi. Pas ka malem Juma’adda, eurus e kantor pondhuk. Saejjam lebbi abidda Ahmadi se eurus. Tape aba’na paggun ngaleng ban ta’ ngakowe kasala’anna.

”Kaula ta’ kera ngurus ampeyan mon lakar ampeyan bendher!” sentagga pangurus se ebarengnge monyena kol-pokol ka geddhung.

Ahmadi sajan seyal ban ngetek tadha’ padha. Pellona terros ngalecer sampe’ kalambina bacca tanggung. ”Jujur kaula ta’ ngeco’, Ustad,” Ahmadi gi’ paggun ngocol angkona.

Jarumma ejjam e kantor nojju pokol sabellas malem. Ahmadi eberri’ anyaba moso pangurus. Sidang bakal eterrossagi malem Sabto.

***

Monyena  mano’ ramme adhante’ tera’na are. Samarena maca sorat Waqi’ah abareng, e bakto laggu, karekongan paggun ta’ duli ondur dhari pekkeranna Ahmadi.

”Mon oreng teppa’ otabana bendher paggun agiba katennangan dhalem kaodhi’anna,” e dhalem karekonganna, Ahmadi enga’ ka dhabuna Ke Ramli e bakto ajian ketab Riyadus Shalihin se ebulang sabban are Salasa laggu. Ahmadi bendher sala, tape aba’na ta’ endha’ nanggung dha’ kasala’anna.

Ta’ kowat ka kabadha’anna se paggun ta’ duli matennang aba’na, aban sakone’ kera-kera pokol  petto’, Ahmadi ngenjam HP ka oreng towana santre se ngerem, kaangguy nyare cara sopaja aba’na ngaolle katennangan maske dhalem kabadha’an sala.

”Pa’, engko’ esangka ngeco’ nase’ e koprasi pas eurus moso pangurus,” oca’na Ahmadi mamellas ka eppa’na. Ahmadi lakar sangaja lecek ka eppa’na sopaja aba’na lekkas olle katennangan maske nyata sala.

Ngedhing oca’ se manyelo ka atena dhari na’poto se bungso, eppa’na ta’ narema. Sabab ta’ parcaja ja’ Ahmadi bangal ngeco’. Apana pole e pondhuk. Maske Ahmadi lakar na’-kana’ meller, tape eppa’na paggun apekker se bagus dha’ Ahmadi se badha e pondhuk.

”Pangurus se kemma se ngoca’ ngeco’ ban sampe’ bangal ngurus ba’na, Cong? Kabala ka engko’!” sowarana abareng nyaba santa’ se kalowar dhari  HP.

Ngedhing oca’ angko dhari eppa’na, Ahmadi pendha arassa tennang maskeya sakone’, katembang sabellunna.

***

Malem Sabto la maso’. Samarena sakola’an madrasah diniyah, Ahmadi e pondhugga ngantos ologan dhari pangurus se bakal nerrossagi sidang se malemma. Aba’na sajan maenteng. Sabab gi’ seyang mare madhapa’ oca’ ka eppa’na. Aba’na onggu-onggu parcaja ja’ sakejja’ laggi’ eppa’na bakal dhapa’ ka pondhugga agiba rassa bellis ban kata’narema’an.

”Samangken kaula ta’ terro ngedhinga sampeyan ajawab se sala,” sowara sala settongnga pangurus kalaban alos.

”Maske sampeyan atanya’a saebu kale kaula paggun ajawaba ’enten’. Kaula jujur onggu ja’ kaula ta’ ngeco’, Ustad!” Ahmadi sajan atamba angko dhari malem sabellunna.

”Dharrrrrrr!” monyena korse e dhalem kantor se ekoteppagi ka adha’anna Ahmadi mon pangurus. Santre-santre se laen se badha e loar padha  tacengnga’ ngedhingngagi monye se ngapeyar.

”Sampeyan bakal daddi oreng se calaka’ saterrossa, Le’, mon paggun notobi kasala’anna. Napa parlo kaula madhateng oreng se lakar nengale ka pangeco’na sampeyan?” Sentagga pangurus ekabbiyagi polana ta’ kowat ngampet sabbar.

Ahmadi sajan ketter ban ta’ bisa makalowar oca’. Pellona sajan santa’ agili. Pangurus terros atanya kalaban ora’ se malantar sopaja Ahmadi lekkas ngako. Abit sakone’ labangnga kantor badha nokthok. Saamponna ebukka’, songko’ tenggi, kalambi epengkes, sarong nyecceng, songot parong, ban are’ ngennyap mancelat e tanangnga. Kabadha’an dhalem kantor esep nyakaleyan.

”Pangurus se kemma ngurus ana’ engko’? Engko’ terro taowa ka robana,” sambi’ manjeng, eppa’na Ahmadi makalowar caca songar ban are’na sajan serret epergem. Atandha aba’na siap maske maloka pangurus.

”Longgu dhimin ka’dhinto, Pa’. Ngereng urusan ka’dhinto karembak kalaban alos,” pangurus matennang eppa’na Ahmadi. Tape carana ta’ ngeba hasel.

”Engko’ sateya ta’ bisa tennang, Cong. Masa’ ana’na engko’ se ta’ ngeco’ esangka ngeco’ ban ba’na?”

Sambi’ manjeng maretteng, eppa’na Ahmadi paggun dhalem kabadha’an songar. Pangurus laen se badha e lowarra kantor, makaso entar ka Ustad Maliq, katoa pangurus e pondhugga Ahmadi.

”Ustad, ngereng urusan se Ahmadi ka’dhinto atamba raja.”

Sambi’ nyergu’ roko’ ta’ ngarte ka maksodda, ”Sajan raja kadinapa maksodda, Ustad?”

”Eppa’na Ahmadi ka’dhinto sampe’ alonggu ka dhalem  kantor etebana Ahmadi eurus. Eppa’na ka’dhinto ngeba are’, acora’ ngagunge rassa ta’ narema.”

Ngedhing totoran se korang sae, Ustad Maliq takerjat sakaleng adha’. Bendher onggu ja’ mempe juba’na e bakto tedhungnga onggu-onggu ngeba gadhu ka pondhuk. Songko’na epasang, pas maca bismillah, kadhuwana mangkat ka kantor. Sadhapa’na ka kantor, santre padha enger ban sella’ rebbu’an nyongngo’ apa se adaddiyagi cekcogga sowara e dhalem kantor.

”Bindara-bindara ngereng ta’ langkong ngamponga lebat,” oca’na Ustad Maliq.

Alaonan te-santre aberri’ bukka’na jalan ka Ustad Maliq. Ta’ esangka temmo ngoladi are’ se ngennyap eangka’ tenggi ban eppa’na Ahmadi pas epanoccegga ka tengngana pangurus se ngurus Ahmadi. Kalaban partolongan dhari se Kobasa, Ustad Maliq alonca’, nebbis are’ se epanoccegga dha’ pangurus. Are’na ngalto’ apental noccek ka geddhung. Tanangnga Ustad Maliq ngalecer dhara taerat ka are’na se ngennyap.

Sadaja pangurus se badha, mengkot ban ngalang eppa’na Ahmadi.

”Ka’dhinto pondhuk, Pa’, ponapa sampeyan ma’ ta’ bisa abida’agi antara pondhuk, sareng kennengnganna oreng acarok?” samarena nebbis ban mergem garigi’na se loka, pas aoca’ pole Ustad Maliq, ”Ngereng mon badha  kakalerowan ja’ adhebbi kalaban rassa se songar.”

Kalaban agujang sakellarra pas ngoca’, ”Engko’ ta’ narema bindara! Ana’ engko’ ta’ ngeco’  Arapa ba’na ban sakabbiyanna pangurus ngoca’ ja’ ana’na engko’ ngeco’?”

”Ngereng tanya’agi gallu ka Ahmadi, Pa’.”

Ta’ agujang pole eppa’na pas atanya ka Ahmadi.

”Ba’na bendher ngeco’, Cong?”

”Kaula tako’ se ngeco’a e pondhuk, Pa’. Enten kaula ta’ ngeco’,” Ahmadi paggun ta’ endha’ ngako.

”Korang jellas gi’, Bindara? Dina, ta’ usa gi’ malanjang careta. Engko’ la lesso ngadhebbi oreng-oreng pondhuk padhana ba’na kabbi,” ngedhing jawabba Ahmadi se lecek, eppa’na sajan atamba bellis.

”Mara duli kala’ rambingnga, Cong, noro’ mole sateya katembang badha  dhinna’ sajan masake’ ka pekker.”

Pangurus se nagenne eppa’na Ahmadi, ngocol on-laon. Ahmadi jaga dhari toju’na kalowar entar ka pondhugga ngala’ sadaja rambingnga se egiba’a mole. Eppa’na aderham atandha ja’ urusanna ban pangurus ta’ ecokopagina kalaban molena Ahmadi. Pas eppa’na ngoca’, ”Mon lakar arassa bendher laggu’ eantosa e bengko kaangguy acarok ban engko’, Bindara’. Ban abukteyagiya se kemma se lakar bendher,” sambi’ ngabas ka Ustad Maliq.

Terros ejawab moso Ustad Maliq, ”Enggi, Insya Allah laggu’ kaula badhi alonggu dha’ compo’na sampeyan,” kalaban tennangnga ban sowara se alos, ngoca’ ka eppa’na Ahmadi.

Ustad Maliq orengnga lakar sabbar ban takdzim ka keyae. Tape e dhalem kasabbaranna banne aropa’agi oreng se tako’an. Maske nyaba se daddi tarowan, poko’ kaangguy kabagusanna pondhuk ban bagussa nyamana keyae, aba’na ta’ apekker dhukale.

***

Are e temor la dhapa’ gan sapamanjengnganna tombak. Samarena ajiyan ketab Ta’limul Mutaalim te-santre areng-bareng ka jeddhing entara mandhi, sabellunna mangkat asakola. Kera-kera pokol satengnga petto’, Ustad Maliq acabis ka dhalem, pas mator kadaddiyan se malemma dha’ Ke Ramli. Sadhapa’na ka dhalem, Ustad Maliq epakon toju’.

”Badha apa, Liq?” Dhabu pamokka’na keyae.

”Malemmepon kadaddiyan enger e pondhuk. Sala settong santre ka’dhinto eurus, pas oreng seppo lake’na santre ka’dhinto ta’ narema sampe’-sampe’ dhateng ka pondhuk ngeba are’.”

Tak mare lekka’ mator, keyae megga’ totorra.

”Are’na sampe’ merre ka pangurus?”

”Manabi ka ca-kanca pangurus bunten. Gun dan kaula etempona nangkes ecapo’ erat.”

”Astagfirullah,” keyae sambi’ nondhu’ ban ngagali.

Ustad Maliq terros notorragi ta’ kalaban namba oca’ ban ngoragi. Se onggu-onggu adaddiyagi etempona kadaddiyan. Keyae terros nondhu’ ban nyapcap aeng soca. Sabellun notop totorra ta’ loppa jugan notorragi ja’ aba’na etantang kaangguy acarok ban reng seppona santre.

”Engko’ parcaja ka ba’na, Liq, ban pangurus selaen, ja’ sakabbiyanna se adaddiyagi enger banne polana pangurus se kalero ngurus santre. Tape santre se lakar ta’ endha’ ngakowe ka kasala’anna. Dhumalemmanna, engko’ amempe ja’ pondhuk kadhatengngan reng seppona santre se nyambi are’,” dhabuna se mayakin Ustad Maliq.

Pas adhabu pole, ”Ba’na ja’ tako’. Insya Allah ba’na badha e jalan se bendher ban Allah paste ngapenge oreng-oreng se bendher e jalan-Na. Ya’, sabbu’ giba kasekep, pola kalaban sabbu’ reya ba’na bisa salamet,” sambi’ ajuluwagi senjangnga.

Ustad Maliq aonggu’ kalaban takdzim pas nyo’on amet dha’ Keyae Ramli.

***

Pokol ballu’ dhapa’, Ustad Maliq mangkat ka romana Ahmadi. Nompa’ sapedha motor kaagunganna keyae. Kera-kera satengnga ejjam korang, Ustad Maliq dhapa’ ka romana Ahmadi. Toron dhari  sapedha pas ngolok salam. Tadha’ jawaban dhari  salamma, sowara dhari dhalem roma temmo ekaedhing, ”Orengnga badha e dhalem, duli masok!” kalaban maca mal-amalan se epareng Ke Ramli, pas matengka’ sokona ban ebarengnge ate se tennang.

Mokka’ labang, pas oreng seppona Ahmadi ban Ahmadi toju’ asela. E adha’anna badha kerres, are’, tombak, se epamalang. E dhalem atena Ustad Maliq aoca’, ”Tolos onggu acarok mon sateya.”

”Engko’ atanya’a pole sateya ka Ahmadi mon jawabba paggun padha ban se malemma, maranta se loka’a kole’na,” eppa’na nganthang nolong are’ e adha’anna.

”Ba’na jujur sateya, ngeco’ apa enja’?”

”Jujur kaula ta’ bangal ngeco’, Pa’!” Ahmadi paggun ngaleng.

Ta’ esangka Ustad Maliq temmo jaga ban nolong tombak, pas ekoteppagi ka geddhung se eberengnge sentagga. ”Ngeco’ napa enten ampeyan?” eppa’na serep ta’ abanta.

”Enggi, kaula jujur lakar ngeco’ e pondhuk.”

Eppa’na jaga pas nandu’ sakellarra ka Ahmadi. Saengga Ahmadi sampe’ agulu’ tello kale.

Etempona etemmo kabbi se bendher ban se kalero, Ustad Maliq ngalang eppa’na se taker ta’ enga’ mokol Ahmadi. Ahmadi lemmes ban pepena baddeng ecapo’ santa’na pokolan eppa’na.

***

Olle dhuware dhari  kadaddiyan se ealame Ahmadi e romana, eppa’na acabis ka dhalemma Ke Ramli. Anyo’ona sapora saraja-rajana ja’ aba’na la adaddiyagi gedhu e pondhuk.

”Anapa sampeyan ma’ gi’ abali ka pondhuk ka’dhinto?” keyae pas adhabu.

”Nyo’ona sapora ka’dhinto, Keyae. Abdina lakar kalero,” mellas oco’na.

”Ampon ta’ usa. Ngereng ta’ aponapa maske pottrana ebakta’a paleman. Pola kalaban kata’parcaja’anna sampeyan ka pondhuk, otamanana ka kaula, adaddiyagi pottrana sampeyan  oreng se bagus.”

”Bunten… nyo’ona sapora ka’dhinto, Keyae,” apangrasa onggu ja’ aba’na ajuba’agi nyamana pondhuk.

”Pangurus ka’dhinto tanang kanganna kaula. Anapa sampeyan ma’ pas ta’ parcaja ka pangurus? Dinggal pon bakta pottrana sampeyan,” keyae paggun ta’ aberri’ kasempadan ka eppa’na Ahmadi kaangguy pottrana abali mondhuk. Maske anyo’on sampe’ kem-tasongkem dha’ Ke Romli.

Kalowarra dhari dalemma Ke Ramli, eppa’na Ahmadi ngeba rassa se kasta. Saminggu dhari dhabuna Ke Ramli, ta’ padha ban se edhabuwagi. E romana, Ahmadi banne sajan bagus. Tape ekakabar ja’ aba’na bangal ngeco’ sape.

*Moh. Dasuki. Santre se daddi Pustakawan e Pondhuk Annuqayah Lubangsa Selatan paneka dhari Dungkek.

**Carpan paneke epetthek dhari Radar Madura