ARE Kemmis malem Juma’at, nalekapamaosan diba’ ampon
lastare, sala settong santre eurus.
”Ampeyan ngeco’?” pangurus bagiyan kaamanan atanya.
”Bunten, kaula ta’ ngeco’,” sowara tenggi se
ebarengnge rassa ngetek.
Malem Juma’at ngeba seyal dha’ Ahmadi. E bakto
seyang, Ahmadi etemmo ngeco’ nase’ e koperasi. Pas ka malem Juma’adda, eurus e
kantor pondhuk. Saejjam lebbi abidda Ahmadi se eurus. Tape aba’na paggun ngaleng
ban ta’ ngakowe kasala’anna.
”Kaula ta’ kera ngurus ampeyan mon lakar ampeyan
bendher!” sentagga pangurus se ebarengnge monyena kol-pokol ka geddhung.
Ahmadi sajan seyal ban ngetek tadha’ padha. Pellona
terros ngalecer sampe’ kalambina bacca tanggung. ”Jujur kaula ta’ ngeco’,
Ustad,” Ahmadi gi’ paggun ngocol angkona.
Jarumma ejjam e kantor nojju pokol sabellas malem.
Ahmadi eberri’ anyaba moso pangurus. Sidang bakal eterrossagi malem Sabto.
***
Monyena mano’
ramme adhante’ tera’na are. Samarena maca sorat Waqi’ah abareng, e bakto laggu,
karekongan paggun ta’ duli ondur dhari pekkeranna Ahmadi.
”Mon oreng teppa’ otabana bendher paggun agiba
katennangan dhalem kaodhi’anna,” e dhalem karekonganna, Ahmadi enga’ ka dhabuna
Ke Ramli e bakto ajian ketab Riyadus Shalihin se ebulang sabban are Salasa
laggu. Ahmadi bendher sala, tape aba’na ta’ endha’ nanggung dha’ kasala’anna.
Ta’ kowat ka kabadha’anna se paggun ta’ duli
matennang aba’na, aban sakone’ kera-kera pokol
petto’, Ahmadi ngenjam HP ka oreng towana santre se ngerem, kaangguy
nyare cara sopaja aba’na ngaolle katennangan maske dhalem kabadha’an sala.
”Pa’, engko’ esangka ngeco’ nase’ e koprasi pas
eurus moso pangurus,” oca’na Ahmadi mamellas ka eppa’na. Ahmadi lakar sangaja
lecek ka eppa’na sopaja aba’na lekkas olle katennangan maske nyata sala.
Ngedhing oca’ se manyelo ka atena dhari na’poto se
bungso, eppa’na ta’ narema. Sabab ta’ parcaja ja’ Ahmadi bangal ngeco’. Apana
pole e pondhuk. Maske Ahmadi lakar na’-kana’ meller, tape eppa’na paggun apekker
se bagus dha’ Ahmadi se badha e pondhuk.
”Pangurus se kemma se ngoca’ ngeco’ ban sampe’
bangal ngurus ba’na, Cong? Kabala ka engko’!” sowarana abareng nyaba santa’ se
kalowar dhari HP.
Ngedhing oca’ angko dhari eppa’na, Ahmadi pendha
arassa tennang maskeya sakone’, katembang sabellunna.
***
Malem Sabto la maso’. Samarena sakola’an madrasah
diniyah, Ahmadi e pondhugga ngantos ologan dhari pangurus se bakal nerrossagi
sidang se malemma. Aba’na sajan maenteng. Sabab gi’ seyang mare madhapa’ oca’
ka eppa’na. Aba’na onggu-onggu parcaja ja’ sakejja’ laggi’ eppa’na bakal dhapa’
ka pondhugga agiba rassa bellis ban kata’narema’an.
”Samangken kaula ta’ terro ngedhinga sampeyan ajawab
se sala,” sowara sala settongnga pangurus kalaban alos.
”Maske sampeyan atanya’a saebu kale kaula paggun
ajawaba ’enten’. Kaula jujur onggu ja’ kaula ta’ ngeco’, Ustad!” Ahmadi sajan
atamba angko dhari malem sabellunna.
”Dharrrrrrr!” monyena korse e dhalem kantor se
ekoteppagi ka adha’anna Ahmadi mon pangurus. Santre-santre se laen se badha e
loar padha tacengnga’ ngedhingngagi
monye se ngapeyar.
”Sampeyan bakal daddi oreng se calaka’ saterrossa,
Le’, mon paggun notobi kasala’anna. Napa parlo kaula madhateng oreng se lakar
nengale ka pangeco’na sampeyan?” Sentagga pangurus ekabbiyagi polana ta’ kowat
ngampet sabbar.
Ahmadi sajan ketter ban ta’ bisa makalowar oca’.
Pellona sajan santa’ agili. Pangurus terros atanya kalaban ora’ se malantar
sopaja Ahmadi lekkas ngako. Abit sakone’ labangnga kantor badha nokthok.
Saamponna ebukka’, songko’ tenggi, kalambi epengkes, sarong nyecceng, songot
parong, ban are’ ngennyap mancelat e tanangnga. Kabadha’an dhalem kantor esep
nyakaleyan.
”Pangurus se kemma ngurus ana’ engko’? Engko’ terro
taowa ka robana,” sambi’ manjeng, eppa’na Ahmadi makalowar caca songar ban
are’na sajan serret epergem. Atandha aba’na siap maske maloka pangurus.
”Longgu dhimin ka’dhinto, Pa’. Ngereng urusan
ka’dhinto karembak kalaban alos,” pangurus matennang eppa’na Ahmadi. Tape
carana ta’ ngeba hasel.
”Engko’ sateya ta’ bisa tennang, Cong. Masa’ ana’na
engko’ se ta’ ngeco’ esangka ngeco’ ban ba’na?”
Sambi’ manjeng maretteng, eppa’na Ahmadi paggun
dhalem kabadha’an songar. Pangurus laen se badha e lowarra kantor, makaso entar
ka Ustad Maliq, katoa pangurus e pondhugga Ahmadi.
”Ustad, ngereng urusan se Ahmadi ka’dhinto atamba
raja.”
Sambi’ nyergu’ roko’ ta’ ngarte ka maksodda, ”Sajan
raja kadinapa maksodda, Ustad?”
”Eppa’na Ahmadi ka’dhinto sampe’ alonggu ka
dhalem kantor etebana Ahmadi eurus.
Eppa’na ka’dhinto ngeba are’, acora’ ngagunge rassa ta’ narema.”
Ngedhing totoran se korang sae, Ustad Maliq takerjat
sakaleng adha’. Bendher onggu ja’ mempe juba’na e bakto tedhungnga onggu-onggu
ngeba gadhu ka pondhuk. Songko’na epasang, pas maca bismillah, kadhuwana mangkat
ka kantor. Sadhapa’na ka kantor, santre padha enger ban sella’ rebbu’an
nyongngo’ apa se adaddiyagi cekcogga sowara e dhalem kantor.
”Bindara-bindara ngereng ta’ langkong ngamponga
lebat,” oca’na Ustad Maliq.
Alaonan te-santre aberri’ bukka’na jalan ka Ustad
Maliq. Ta’ esangka temmo ngoladi are’ se ngennyap eangka’ tenggi ban eppa’na
Ahmadi pas epanoccegga ka tengngana pangurus se ngurus Ahmadi. Kalaban
partolongan dhari se Kobasa, Ustad Maliq alonca’, nebbis are’ se epanoccegga
dha’ pangurus. Are’na ngalto’ apental noccek ka geddhung. Tanangnga Ustad Maliq
ngalecer dhara taerat ka are’na se ngennyap.
Sadaja pangurus se badha, mengkot ban ngalang
eppa’na Ahmadi.
”Ka’dhinto pondhuk, Pa’, ponapa sampeyan ma’ ta’
bisa abida’agi antara pondhuk, sareng kennengnganna oreng acarok?” samarena
nebbis ban mergem garigi’na se loka, pas aoca’ pole Ustad Maliq, ”Ngereng mon
badha kakalerowan ja’ adhebbi kalaban
rassa se songar.”
Kalaban agujang sakellarra pas ngoca’, ”Engko’ ta’
narema bindara! Ana’ engko’ ta’ ngeco’
Arapa ba’na ban sakabbiyanna pangurus ngoca’ ja’ ana’na engko’ ngeco’?”
”Ngereng tanya’agi gallu ka Ahmadi, Pa’.”
Ta’ agujang pole eppa’na pas atanya ka Ahmadi.
”Ba’na bendher ngeco’, Cong?”
”Kaula tako’ se ngeco’a e pondhuk, Pa’. Enten kaula
ta’ ngeco’,” Ahmadi paggun ta’ endha’ ngako.
”Korang jellas gi’, Bindara? Dina, ta’ usa gi’
malanjang careta. Engko’ la lesso ngadhebbi oreng-oreng pondhuk padhana ba’na
kabbi,” ngedhing jawabba Ahmadi se lecek, eppa’na sajan atamba bellis.
”Mara duli kala’ rambingnga, Cong, noro’ mole sateya
katembang badha dhinna’ sajan masake’ ka
pekker.”
Pangurus se nagenne eppa’na Ahmadi, ngocol on-laon.
Ahmadi jaga dhari toju’na kalowar entar ka pondhugga ngala’ sadaja rambingnga
se egiba’a mole. Eppa’na aderham atandha ja’ urusanna ban pangurus ta’
ecokopagina kalaban molena Ahmadi. Pas eppa’na ngoca’, ”Mon lakar arassa
bendher laggu’ eantosa e bengko kaangguy acarok ban engko’, Bindara’. Ban
abukteyagiya se kemma se lakar bendher,” sambi’ ngabas ka Ustad Maliq.
Terros ejawab moso Ustad Maliq, ”Enggi, Insya Allah
laggu’ kaula badhi alonggu dha’ compo’na sampeyan,” kalaban tennangnga ban
sowara se alos, ngoca’ ka eppa’na Ahmadi.
Ustad Maliq orengnga lakar sabbar ban takdzim ka
keyae. Tape e dhalem kasabbaranna banne aropa’agi oreng se tako’an. Maske nyaba
se daddi tarowan, poko’ kaangguy kabagusanna pondhuk ban bagussa nyamana keyae,
aba’na ta’ apekker dhukale.
***
Are e temor la dhapa’ gan sapamanjengnganna tombak.
Samarena ajiyan ketab Ta’limul Mutaalim te-santre areng-bareng ka jeddhing
entara mandhi, sabellunna mangkat asakola. Kera-kera pokol satengnga petto’,
Ustad Maliq acabis ka dhalem, pas mator kadaddiyan se malemma dha’ Ke Ramli.
Sadhapa’na ka dhalem, Ustad Maliq epakon toju’.
”Badha apa, Liq?” Dhabu pamokka’na keyae.
”Malemmepon kadaddiyan enger e pondhuk. Sala settong
santre ka’dhinto eurus, pas oreng seppo lake’na santre ka’dhinto ta’ narema
sampe’-sampe’ dhateng ka pondhuk ngeba are’.”
Tak mare lekka’ mator, keyae megga’ totorra.
”Are’na sampe’ merre ka pangurus?”
”Manabi ka ca-kanca pangurus bunten. Gun dan kaula
etempona nangkes ecapo’ erat.”
”Astagfirullah,” keyae sambi’ nondhu’ ban ngagali.
Ustad Maliq terros notorragi ta’ kalaban namba oca’
ban ngoragi. Se onggu-onggu adaddiyagi etempona kadaddiyan. Keyae terros
nondhu’ ban nyapcap aeng soca. Sabellun notop totorra ta’ loppa jugan notorragi
ja’ aba’na etantang kaangguy acarok ban reng seppona santre.
”Engko’ parcaja ka ba’na, Liq, ban pangurus selaen,
ja’ sakabbiyanna se adaddiyagi enger banne polana pangurus se kalero ngurus
santre. Tape santre se lakar ta’ endha’ ngakowe ka kasala’anna. Dhumalemmanna,
engko’ amempe ja’ pondhuk kadhatengngan reng seppona santre se nyambi are’,”
dhabuna se mayakin Ustad Maliq.
Pas adhabu pole, ”Ba’na ja’ tako’. Insya Allah ba’na
badha e jalan se bendher ban Allah paste ngapenge oreng-oreng se bendher e
jalan-Na. Ya’, sabbu’ giba kasekep, pola kalaban sabbu’ reya ba’na bisa
salamet,” sambi’ ajuluwagi senjangnga.
Ustad Maliq aonggu’ kalaban takdzim pas nyo’on amet
dha’ Keyae Ramli.
***
Pokol ballu’ dhapa’, Ustad Maliq mangkat ka romana
Ahmadi. Nompa’ sapedha motor kaagunganna keyae. Kera-kera satengnga ejjam
korang, Ustad Maliq dhapa’ ka romana Ahmadi. Toron dhari sapedha pas ngolok salam. Tadha’ jawaban
dhari salamma, sowara dhari dhalem roma
temmo ekaedhing, ”Orengnga badha e dhalem, duli masok!” kalaban maca mal-amalan
se epareng Ke Ramli, pas matengka’ sokona ban ebarengnge ate se tennang.
Mokka’ labang, pas oreng seppona Ahmadi ban Ahmadi
toju’ asela. E adha’anna badha kerres, are’, tombak, se epamalang. E dhalem
atena Ustad Maliq aoca’, ”Tolos onggu acarok mon sateya.”
”Engko’ atanya’a pole sateya ka Ahmadi mon jawabba
paggun padha ban se malemma, maranta se loka’a kole’na,” eppa’na nganthang
nolong are’ e adha’anna.
”Ba’na jujur sateya, ngeco’ apa enja’?”
”Jujur kaula ta’ bangal ngeco’, Pa’!” Ahmadi paggun
ngaleng.
Ta’ esangka Ustad Maliq temmo jaga ban nolong
tombak, pas ekoteppagi ka geddhung se eberengnge sentagga. ”Ngeco’ napa enten
ampeyan?” eppa’na serep ta’ abanta.
”Enggi, kaula jujur lakar ngeco’ e pondhuk.”
Eppa’na jaga pas nandu’ sakellarra ka Ahmadi.
Saengga Ahmadi sampe’ agulu’ tello kale.
Etempona etemmo kabbi se bendher ban se kalero,
Ustad Maliq ngalang eppa’na se taker ta’ enga’ mokol Ahmadi. Ahmadi lemmes ban
pepena baddeng ecapo’ santa’na pokolan eppa’na.
***
Olle dhuware dhari
kadaddiyan se ealame Ahmadi e romana, eppa’na acabis ka dhalemma Ke
Ramli. Anyo’ona sapora saraja-rajana ja’ aba’na la adaddiyagi gedhu e pondhuk.
”Anapa sampeyan ma’ gi’ abali ka pondhuk ka’dhinto?”
keyae pas adhabu.
”Nyo’ona sapora ka’dhinto, Keyae. Abdina lakar
kalero,” mellas oco’na.
”Ampon ta’ usa. Ngereng ta’ aponapa maske pottrana
ebakta’a paleman. Pola kalaban kata’parcaja’anna sampeyan ka pondhuk, otamanana
ka kaula, adaddiyagi pottrana sampeyan
oreng se bagus.”
”Bunten… nyo’ona sapora ka’dhinto, Keyae,” apangrasa
onggu ja’ aba’na ajuba’agi nyamana pondhuk.
”Pangurus ka’dhinto tanang kanganna kaula. Anapa
sampeyan ma’ pas ta’ parcaja ka pangurus? Dinggal pon bakta pottrana sampeyan,”
keyae paggun ta’ aberri’ kasempadan ka eppa’na Ahmadi kaangguy pottrana abali
mondhuk. Maske anyo’on sampe’ kem-tasongkem dha’ Ke Romli.
Kalowarra dhari dalemma Ke Ramli, eppa’na Ahmadi
ngeba rassa se kasta. Saminggu dhari dhabuna Ke Ramli, ta’ padha ban se
edhabuwagi. E romana, Ahmadi banne sajan bagus. Tape ekakabar ja’ aba’na bangal
ngeco’ sape.
*Moh. Dasuki. Santre se daddi Pustakawan e Pondhuk
Annuqayah Lubangsa Selatan paneka dhari Dungkek.
**Carpan paneke epetthek dhari Radar Madura: https://radarmadura.jawapos.com/read/2018/04/08/63427/lebbi-parcaja-napoto-katembang-keyae
Post a comment
Post a comment