Ngantos Lema Ratos

BADDIYANNA garowa gi kennenganna Presiden ban ko-palakona, tre-mantre se ngurus, nape ngoras nagara, bula ta’ pate ngarte bidana. Bula enggi pendha tacengnga’. Ca’na edhinto semma’ ka kantorra TIPI, napeyan ca’na bula ngartena gunna TPRI (TVRI). Tape bula ta’ perna eonjang ka TIPI Ganeko. Sanajjan bula semma’ ro, enggi ta’ perna dhapa’. Enggi mon lebat gasek. Ressana na. aenter. Bula pon molae konan, molae tawon dhuwibu empa’, nape dhuwibu tello’. Bula ju eddhep.

***

Monyena motor wang-kowangan. Saleng salep arebbu’an. Jang dulliyan. Nyellor-nyellor, para’ loppa’a kasalameddan. Ga’-nangga’ epalagguwi, malle otang ebajari. Mangkat ka tana manca, adina bala ban ca-kanca. Adina bengko, bengko ejaga bilis. Bila palang mole kalaban bellis. Paggun bannya’ ngako sabala’an ban saka’an. Bila ontong, ta’ sa’-kasa’ ta’ ca’-caca’an. Nyopre nyare kapojuran, sabellun mangkat ta’ loppa nyepper amit ka dhukon ban koburan. Nyambi jimat ban mennyan.

Sapa se nyangka’a lalake’ ganeko bakal ko’-roko’an, dhin-sendhinan e Kottha Raja. Egadiya badha Istana Presiden. Mobil ban motor ta’ ga’-pegga’. Motor ban mobil pajat ramme lebat. Tapa rang-rang se ambu. Sanajjan ambu. Ta’ le-melle. Ton-kodunan kadhuwa’an. Tedung giliran. Kadhang abalanja giliran. Lalake’ ganeko pajat ta’ nyangka ja’ dhapa’a ka Kottha Raja ganeko.

Mon enga’ ka sakola’anna, madrasa otaba SD ta’ mare balekkadan. Mon kapesse ngarte. Nyamana bai tong-bitongan. Kalakowanna sabban arena gunna ka pasar, se la bariya ta’ jau dhari kampongnga. Gunna baremppa beddhalan pon dhapa’. Salaen ka pasar, alandhu’, ngare’, mgowan sape. Bila eajak entar ka kotthana dhibi’ bai pon ngoca’ jawu gallu’. Tawo sakaleyan egiba ngaji ka Astana para wali se gunna sa jaba temor, pon ngadhus sake’ tengnga, sokona bara.

Tape are sanonton lalake’ ganeko pon badha e Kottha Raja. Alako abareng binena. Mokka’ toko. Are ganeko ngantos oreng se melleya, se gunna hasella lema ratos, lema ratos. Ngasak onggu. Rekong. Mellas. Gunna kadhuwa’an. Ngeding ca-kancana pon pendha ramme tokona. Pon olle nganttas. Maras le-olleyanna. Tape aba’na gi’ gunna kong-markong kadibi’an. Kateppadan binena gi’ buru tedung. Sajan aban, gi’ paggun seppe.

“Satu, Bang!”

“Iya, ambil.” Olle settong. lema ratos. Ngantos pole. Jalan paggun ramme. Kancana nelpon. “Egadiya ramme, gi?” kancana atanya

“Pendhanan!” mesem serret.

“Siya, Pendhanan ca’na.” Gella’na lorga.

“Rokok Surya dua bungkus, bang. Uangnya kurang lima ratus ya, bang!”

“Iya.” Duh. Korang. Pendha badha sakone’. Oca’na dhalem ate.

“Enggi onggu, pendhanan egadiya.”

“Aneko molae gella’ ngantos tobuk. Buru badha neko.”

“Enggi mon alajjuk, dika ta’ emo’ bariya.” Se nelpon emo’ neng-naneng. Epate’e. oreng melle nyarotcot. Para’ ka lema, pendha bannya’-bannya’ sakabelliyan. Lebbi tos-lema ratos. Are pon molae ngalosot ka bara’. Oreng abalanja molae santa’, buru toju’, jaga pole, manjeng, ngala’ sabun, ngala’ mei, kopi, bula, roko’, roko’ eceran, berras, gas, karesek.

“Mas, Sedotannya dimana.”

“Nih. Gopek Iya.” Narema pole. Molae ondhur dhateng. Pendha nyapcap. Saleng kosot lampat. So’-soso’ para’ tadha’a. gimeng. Loppae ta’ maorop. Buto kernengan. Pabaksowan tadha’ lebat. Badha pengamen, eberri’ roko’ dhulencer.

“Ada recehannya, mau nukar?”

“Banyak, bang!” ebitong. Saeket ebu. Epaorop. “Minta bonus, bang. Ya rokok lah sebungkus!” eberri’. Oreng ganeko gunna peg-kepeggan. Esokkore.

“Padha nyare atosan keya! Badha kernengan. Badha dalubangan. Maske polowan, ambu soso’ keya. Oreng nyangka. Dha’enja lama nyaman ngawot!”

Are pon compet. Adan pon ekanthang e masjid-masjid. Sadajana TIPI adan. Lalake’ ganeko paggun ajaga toko. Reng-mereng. Lampu-lampu pon tera’, agante sonar solap are. Akaton ta’ nemmo ka petteng. Rang-rang pateyan lampu. Akaton ta’ atemmo ka malem. Akaton ta’ atemmo ka langnge’, bintang, nape pole bulan. Etemmo seyang, etemmo malem.

“Rokok Djarum satu, bang. Kembaliyannya taruh disitu saja, bang!”

“Iya.”

“Bensin!” binena nyander. Ngesse’e. Pessena pas. Malem ngalosot. Oreng abalanja nyapcap pole. Ta’ santa’. Ta’ pegga’. Roko’na ekello’e. Molae gella’ pon bannya’ arocet buceng. Para’ ngabi’a dhubaddha.

“Sampeyan mon adha’ara ngala’ laju.” Kadhang oca’ cara ganeko rang-rang pon ekaeding. Massa’. Ngakan. Ta’ massa’. Agir-gigir. Dhang-kadhang. Mon terro ka kopi. Terro ka minuman. Ngala’ dhibi’.

“Teppong jareya!”

“Obat nyamuk, rinso, rokok, berras. Roti.” Total.

“Kembaliyannya.”

Sajan malem. Molae seppe pole. Oreng-oreng lebad paggun bannya’. Olle lere sakone’. Aba’na nyandhar ka canggana barung se badha e entas jalanna. Binena ajaga. Ngabas ka attas, bas-abasan bintang. Katon pon abit ta’ bas-abasan serdhangnga langnge’. Ebudiyanna monyena jangrek ekaeding.

“Baddiyanna edhiya badha keya jangrek. Kata’.” Malem ganeko aba’na paggun adekker. Anyo’on. Sopaja sajan santa’ sakone’ laggi’. Malle pendha ngantas ollena. Malle pendha maras sajjana. Malle tekka hajat pengngarona. Sapeda motor lebat. Ngajuwer. Malem sajan akisek ka pareba’anna. Angen ngony-langgoyan. Monyena kata’ wod-sawodan. Rese’.

“Ada jas hujan, bang?”

“Adanya yang plastic kecil ini!”

“Iya, gapapa!” ejuluwagi. Ebajari. Ca-kancana pas nelpon. Ramme.

“Ma’ kose perak. Badha apa reya. Banjir ya!”

“Ya ta’ banjir. Keng badha. Mon laju banjir. Se nadha’ana.”

“Ta’ Jareyana.”

“Ba’na ta’ notop ya?”

“Engko’ notop ebudiyan ro.”

“Buh palang. Nyabuk ra!”

“Ba sajjana. Pong-pong seppe. Nyabuk gallu. Thes-ngothes ro!”

“Sih… ngothes ca’na.”

Are pon laggu pole. Aba’na mangkat abalanja pole. Sanonto ngesse’e bensin. Nyare roko’ ban berras. Abali dhukale. Ka laen kennengan. Mare ganeko tedung. Binena ajaga. Binena ajaga sambi nelpon ana’na se edina ka mattowana. Nyarembeng aeng matana. Nyapcap ka kacana. Ta’ ekarassa. Sowarana ana’na marene’. Ngombar kakerrongan. Mowana ana’na pasda. Kajembaran. Kasossa’an asaloy. Asale’bung dhalem gumbella pekkeran. Lakena ngerrok.

“Eppa’na ngeddha gi’an. Dhina daggi’ datengnga asakola nelpon pole. Eppa’na pojuk jarowa.”

“Sapa nelpon?”

“Se towa’an ca’na melleya sapatu.”

“Iya dhina keremi daggi’an.”

“Mba, saya minta bensin dulu, dompet saya ketinggalan.” Oca’na babine’ ganeko. Robana ngodha gi’an. Obu’na pendha’. Sabhau. Lebur. Ekabin lalake’ ganeko gi’ addhu’. Kor ekendha’i. babine’ ganeko ajagai lakena polana badha oreng nyalendha.

“Kosnya dimana, mba.”

“Disini dekat, ko!”

“Berri’ laju. Settong!” Are ganeko babine’ se minta bensin ta’ abali pole. Sampe’ para’ compet are.

“Ma’ gi’ tadha’ abali tanggi?”

“Paleng loppae. Anggep rebba. Molae sabban aba’, ta’ arebba sakale. Gunna bensin. Paleng saenteran Sumenep la yabi’. Dina ma’ awotang, menta ka ca-kanca se laen. Ja’ bannya’ ca-kanca, la-bala badha edhiya kakabbi.”

“Ba… sampeyan loppae se ngerema pessena?”

“Iya onggu. Lale la. Areya gunna mekkere se barempa, la kose tako’ parana. Sajan senga elang raja, ja’ oreng ngoras pessena nagara, barempa M, barempa T, mesem maso’ TIPI. Katon tadha’ apa.”

“Enggi kose bire mata ngantos lema ratos kose karaana. Enggi samangken pon pendhanan. Sabban. Madarnges.”

“Dina ambuwi. Giba ngakan bainan. Ngenom aeng. Teh cellep badha. Kopi anga’ agabay dhibi’.”

“Patennang. Mon ta’ tennang. Sajan eco-koco mon oreng pera’!”

“Rokok bang.” Kole’na lalake’ se melle rokok ganeko agambar-gambar olar nyalbak tekos dhalem korongnga. Ngilina dharana nyalarcar ka kat-balikadda dhalem gambar ganeko. Oreng ganeko neleng-neleng ebakto melle rokok. Loppae ka soso’na.

“Dina saba’ gallu soso’na. lagguna me’ enga’ orengnga. Dina ja’ kose katerrowen se ngerrebba pesse lema ratos ropeya, ca’-oca’anna ra. Areya pendhanan empolana. Tape me’ nolae keya. Ja’ papadhana oreng se ngoras nagara.” Romana. Ana’na. pasda dhalem pekkeranna.

Dilaher, 1440

*Mat Toyu laher taon 1990 e Longos Madura. Akulliya e UIN Sunan Kalijaga Yogyakarta. Ampon ekeccap buku sareyangnga kalaban bhul-ombhul Embi' celleng Ji Monentar (Kompolan Careta Pandha').

*Carpan paneka emoat e Majala Jokotole, edisi Januari-Juni 2019.